Radioactiviteit op de werkvloer
Veiligheid en hygiëne staan in het lab voorop. Voordat je het lab in gaat trek je een pak, schone schoenen en handschoenen aan en zet je een haarnetje op. Het pak is gemaakt van een stof die weinig deeltjes afgeeft. ‘Er mag geen enkel vuiltje van buitenaf het lab in komen’, legt Marlie uit. ‘Dus ook geen telefoon en zelfs geen potlood, want daar komen grafietdeeltjes van af’.
Ze steekt een apparaatje in haar borstzak om radioactiviteit te meten. Dat lijkt spannender dan dat het is. ‘Dit dingetje geeft me continu de bevestiging dat het veilig is. Met een langeafstandsvlucht word je aan meer straling blootgesteld dan hier in het lab. We blijven zelfs ver onder de wettelijk toegestane norm.’
Ook in het lab is alles optimaal beschermd. Flesjes gaan in loodpotjes, de afvalbak op wieltjes is van zware wolfraam gemaakt en de voorraad radioactief jodium ligt veilig in de chemisafe-kast. ‘In die kast laat je ook besmette pincetten of pipetten uitsterven’, zegt Marlie. “Uitsterven” blijkt een vakterm voor het vervallen van radioactiviteit, de straling neemt af met het verloop van tijd.
‘Het radioactief jodium produceren we in het cyclotron. Je kunt niet zomaar even een nieuwe batch bestellen. Het is een heel stapsgewijs proces van bestralen, spoelen en filtreren.’
Marlie Coppelmans – Radiofarmaceutisch Laborant
Levensreddende labprotocollen
De productbereiding vindt in en om één van de vier enorme LAF-kasten plaats. ‘LAF staat voor laminar airflow, de lucht in de kast is gefilterd en daardoor zo steriel mogelijk’, zegt Marlie, terwijl ze haar handen via de handschoengaten in de kast steekt. In de LAF-kast mengt ze de verschillende middelen en buiten de kast labelt ze flesjes, noteert ze wat ze doet en bedient ze via de computer de apparaten in de kast.
De verschillende stappen in het bereidingsproces vragen dus om precisie, maar vooral ook om snelheid. Marlie wijst op de aanwezige klokken: ‘Tijd is de belangrijkste factor als je met radioactieve stoffen bezig bent. Ik houd constant bij hoe laat het is om de houdbaarheid van het product te kunnen verzekeren.’ Haar bereiding is klaar. ‘Deze bulkfles is gereed, genoeg voor 48 doses. Hierna vult iemand anders deze af in de cleanroom.’
‘De werktijden hier zijn goed voor de balans tussen je werk en privé. Ik werk van 6 tot 2 uur en heb de rest van de dag voor de kinderen, sportschool en noem maar op.’
Rami Jamal – Radiofarmaceutisch Laborant
Rami over de magie van bereidingen
In de lunchroom van het lab zit collega Rami te studeren. ‘Ik ben opgegroeid in de apotheek van mijn moeder. Als kind vond ik het al magisch hoe zij medicijnen bereidde. Die fascinatie heeft me nooit meer losgelaten. In mijn vorige baan als apothekersassistent in een ziekenhuis deed ik ook bereidingen in een cleanroom’
Rami leert op dit moment een nieuw product bereiden. Artsen gebruiken dit om tumoren op te sporen bij volwassenen en kinderen. Het bevat radioactief jodium, dat na injectie wordt opgenomen door organen als het hart en de bijnieren, en door bepaalde tumoren. Met een speciale scan wordt de radioactiviteit zichtbaar, en dit helpt de arts een diagnose te stellen.
Wist je dat…
- Je in de cleanroom nóg meer beschermende kleding aan hebt en de ruimte brandschoon moet zijn. Zelfs het kleinste micro-organisme wordt er uit de lucht gefilterd.
- Er radioactieve stoffen in je lichaam zitten? Je krijgt ze binnen via je eten en het drinkwater. Oorspronkelijk komt deze radioactiviteit uit de bodem en de dampkring.
- Marie Curie (1867 – 1934) pionier was op het gebied van radioactiviteit en twee Nobelprijzen heeft gewonnen? Niet voor niets wordt ‘Madame Curie’ geëerd in de lunchruimte van GE HealthCare.
‘In het lab ben je met een paar collega’s, maar het hele team bestaat uit zo’n 40 mensen. Laatst gingen we met z’n allen winterbarbecuen, dat was gezellig.’
Lauren Boetzkes – Radiofarmaceutisch Laborant
De aantrekkingskracht van radioactieve labhandelingen op Lauren
Naast Rami zit Lauren. ‘Vorig jaar heb ik de mbo-opleiding voor biologisch medisch analist afgerond. Tijdens mijn twee stages had ik al ervaring opgedaan in een lab, maar ik wilde iets nieuws leren. Werken met radioactieve stoffen leek me wel wat, omdat je een sterk verantwoordelijkheidsgevoel nodig hebt en echt iets bijdraagt aan de gezondheidszorg.’
Elke 4 minuten wordt er ergens ter wereld een patiënt geholpen met de vloeistof die Lauren bereidt. Na injectie in de hersenen van patiënten laat het radioactief jodium bepaalde eiwitten in de hersenen oplichten tijdens een hersenscan. Zo kunnen artsen (vroegtijdig) Parkinson en dementie detecteren.
