Volledige handhaving op schijnzelfstandigheid vanaf 1 januari 2025
Op 1 januari 2025 gaat de Belastingdienst volledig handhaven op schijnzelfstandigheid. Bedrijven en organisaties die mensen als zzp’er inhuren voor werk dat zij niet zelfstandig uitvoeren, kunnen dan weer een boete en naheffingen krijgen. Daarbij geldt een overgangsperiode van 1 jaar waarin werkgevers en werkenden nog geen vergrijpboete krijgen als zij kunnen bewijzen dat zij stappen zetten tegen schijnzelfstandigheid. De opheffing van het handhavingsmoratorium is een van de maatregelen die het kabinet neemt om schijnconstructies te bestrijden en draagt bij aan meer zekerheid op de arbeidsmarkt.
Ook voor ZZP’ers gaat deze nieuwe wet grote gevolgen hebben en kunnen er sancties worden opgelegd wanneer er schijnzelfstandigheid wordt geconstateerd door de Belastingdienst.
Wat is schijnzelfstandigheid?
Schijnzelfstandigheid ontstaat wanneer je iemand inhuurt, of ingehuurd wordt, als zzp’er die feitelijk in loondienst zou moeten zijn. Hierdoor worden sociale premies en belastingen omzeild, wat voor de overheid en de sociale zekerheid nadelige gevolgen heeft.
Waarom de Wet DBA?
De Wet DBA is bedoeld om duidelijkheid te geven over de arbeidsrelatie tussen een zzp’er en een opdrachtgever, om schijnzelfstandigheid te voorkomen. In plaats van de oude VAR-verklaring (Verklaring Arbeidsrelatie), introduceerde de Wet DBA het gebruik van modelovereenkomsten.
In een aangenomen motie wordt de regering opgeroepen te faciliteren dat vooroverleg over beoordeling van arbeidsrelaties een belangrijk onderdeel wordt van het verkrijgen van duidelijkheid vooraf en al goedgekeurde modelovereenkomsten effectief van kracht te laten blijven.
Wat is een modelovereenkomst?
Een modelovereenkomst is een contract dat door de Belastingdienst is goedgekeurd en waarin de arbeidsrelatie tussen opdrachtgever en opdrachtnemer wordt omschreven. Als beide partijen zich aan de voorwaarden in deze overeenkomst houden, is de opdrachtgever gevrijwaard van loonheffing en premies werknemersverzekeringen.
Waarom modelovereenkomsten?
Ze bieden zekerheid dat er geen sprake is van een dienstbetrekking als er volgens de overeenkomst wordt gewerkt. Dit kan nuttig zijn voor zzp’ers die een lange samenwerking hebben met een opdrachtgever of een opdracht uitvoeren onder gezag van de opdrachtgever.
Wat verandert er precies in de handhaving van de Wet DBA in 2025?
De fiscus gaat vanaf 2025 handhaven op een manier die mogelijk directe gevolgen heeft voor jouw onderneming. Waar er nu nog voornamelijk waarschuwingen worden gegeven, kun je vanaf januari 2025 te maken krijgen met concrete sancties, waaronder:
- Correctieverplichtingen: als de arbeidsrelatie tussen opdrachtgever en een zzp’er als loondienst wordt aangemerkt, moet er met terugwerkende kracht loonbelasting en sociale premies worden afdragen.
- Naheffingsverplichtingen: naast het afdragen van loonbelasting kan de Belastingdienst naheffingen opleggen, met terugwerkende kracht tot 5 jaar.
- Boetes: bij ernstige overtredingen of opzettelijke misleiding kunnen er boetes worden opgelegd, die boven op de naheffingen komen.
Wanneer is er sprake van schijnzelfstandigheid?
Een van de kernpunten van de Wet DBA is het onderscheid tussen loondienst en zelfstandigheid. Dit is niet altijd even duidelijk, en dat maakt het voor veel ondernemers lastig om risico’s goed in te schatten. Volgens de Hoge Raad zijn er drie belangrijke criteria om te bepalen of er sprake is van loondienst:
- Arbeid: de persoon moet het werk zelf uitvoeren en mag het niet zomaar door iemand anders laten doen.
- Loon: er wordt een beloning uitgekeerd in de vorm van loon, in ruil voor het werk.
- Gezagsverhouding: de opdrachtgever heeft gezag over de werkinhoud en kan instructies geven over hoe het werk moet worden uitgevoerd.
Wanneer deze drie elementen aanwezig zijn, is er meestal sprake van een dienstbetrekking. Dit kan betekenen dat een zzp’er, ondanks een contract als zelfstandige, eigenlijk als werknemer moet worden beschouwd volgens de Belastingdienst.
Wanneer is er sprake van ondernemerschap en zelfstandigheid?
Een zelfstandige arbeidsrelatie kenmerkt zich door meer vrijheid. Een zzp’er kan zijn werk zelfstandig organiseren, bepaalt zelf hoe de taak wordt uitgevoerd en er is geen sprake van een gezagsverhouding. De wijze waarop iemand het werk uitvoert, is hier dus een belangrijk onderscheid.
Als je niet zeker bent over de kwalificatie van een arbeidsrelatie, kun je gebruikmaken van een modelovereenkomst. Deze overeenkomst geeft duidelijkheid en verkleinen het risico op naheffingen en boetes.
Wet DBA en DNFS
Als DNFS bevinden we ons als arbeidsbemiddelaar in een bijzondere positie als het gaat om de Wet DBA. De rol van de arbeidsbemiddelaar kan namelijk leiden tot verschillende scenario’s, afhankelijk van hoe de arbeidsrelatie met de zzp’er en de opdrachtgever is geregeld:
- Bemiddelaar als opdrachtgever:
Wanneer een arbeidsbemiddelaar optreedt als opdrachtgever en een zelfstandige inhuurt voor een opdracht, is de bemiddelaar verantwoordelijk voor het naleven van de Wet DBA. De bemiddelaar kan hiervoor ook gebruik maken van een goedgekeurde modelovereenkomst. - Bemiddelaar als tussenpersoon:
Als de arbeidsbemiddelaar alleen bemiddelt tussen een zzp’er en een opdrachtgever (en dus niet zelf de opdrachtgever is), dan moet de uiteindelijke opdrachtgever zorgdragen voor de naleving van de Wet DBA. In dit geval is het belangrijk dat de bemiddelaar zowel de zzp’er als de opdrachtgever goed informeert over de regels en eventuele modelovereenkomsten.
Bemiddelaars moeten oppassen dat ze niet onbedoeld als werkgever worden beschouwd. Dit kan gebeuren als er bijvoorbeeld sprake is van gezagsverhoudingen of als de zzp’er dezelfde werkzaamheden uitvoert als een werknemer. Daarom is het cruciaal dat de arbeidsrelatie duidelijk is en dat alle afspraken zorgvuldig worden vastgelegd.
Wat vaststaat is dat er een duidelijke scheiding moet komen tussen zelfstandigen en werknemers, waarbij schijnzelfstandigheid beter wordt aangepakt en opdrachtgevers minder onzekerheid hebben. De focus ligt dus vooral op het creëren van meer duidelijkheid, betere handhaving en een bescherming van kwetsbare zzp’ers tegen te lage tarieven of verkeerde constructies.
Disclaimer; wij hebben deze informatie met de hoogst mogelijk zorgvuldigheid samengesteld, maar zijn niet aansprakelijk voor eventuele gevolgen van het opvolgen van onze adviezen of gebruik van onze checklists. Raadpleeg altijd ook de website van de Belastingdienst.
